Busca

As barreiras das Gándaras do Forno eran unha serie de pequenas barreiras próximas ás telleiras. A maior parte das barreiras coñecidas situábanse en zonas do antigo monte de man común, parte do cal foi ocupado de maneira abusiva por particulares. Nos derradeiros anos de funcionamento destas telleiras o barro mesturábase co barro de Dena na fabricación de tella. Máis antigamente, o barro destas barreiras era o único usado para elaboralas.…

As telleiras de Vilar (Telleira de Roeiro e Telleira de Padín) extraían barro da súa contorna, ao pé do Monte Leveiró. Este barro era mesturado co de Dena para a fabricación de ladrillos, mais non así para as tellas.…

Telleira hoxe desaparecida que se localizaba no lugar do Telleiro, fronte ao Pazo da Cova.

Nesta telleira traballou hai moitos anos un home con acento portugués chamado “Moquillo” que amasaba o barro con dúas mulas. Deixou de funcionar "hai moitísimos anos". Os…

A barreira da Mina Cristina atopábase no Concello de Pontecesures, tras o Centro de Saúde de Valga. Inventariada co número 1499 do catálogo mineiro e pertencente, igual que a Mina Mercedes, ao Grupo Mineiro “Minas cerámicas de Campaña”. Estaba situada no Monte de Utilidade pública nº129 do Catálogo de utilidade pública do Concello de…

Na Telleira de Quintáns extraíase barro do monte veciño, do outro lado da estrada, onde había “dúas ou tres covas de onde apañaban o barro”. Este barro era rico en xisto, polo que o mesturaban co procedente de Dena.

Durante o curso de rehabilitación que se desenrolou en Rianxo no ano 2017, un grupo de traballo localizou, no lugar de Quintáns, a casa do Arcebispo Álvaro Núñez de Isorna. Este grupo estaba composto por Alba Castrillón, arquitecta técnica pola Universidade da Coruña; Julián Moares, estudante de Enxeñería Naval na Escola Politécnica de Ferrol; Ana María García, alumna de…

Na baixada do Monte Agudo desde A Porteliña, esta antiga telleira emprázase na Punta Palleiro, preto das Trece Cruces.

Esta foi a casa, hoxe desaparecida, onde naceu Agustina Carolina del Carmen Otero Iglesias, máis coñecida como Carolina Otero ou A Bela Otero.

O texto que segue a continuación foi extraído de culturagalega.gal, escrito por Encarna Otero Cepeda en 2007.

Agustina Otero Iglesias, Carolina Otero ou A Bela Otero, naceu, segundo ela mesma dixo, un 4 de novembro…

Fonte e lavadoiro no lugar da Medela.

Fonte e lavadoiro no lugar do Campo.

A fonte atópase na rúa Raimundo García Domínguez “Borobó”. Segundo fontes orais, inicialmente non se atopaba nesta localización, senón na zona onde se atopa o Centro de Saúde. O cano da fonte sae dun muro en forma de arco feito con lousas de pedra. A pedra superior deste arco ten unha inscrición coa data na que se construíu en números romanos (1982) e baixo esta unha cuncha de vieira. A pía tamén ten forma de cuncha, está tallada en pedra…

Localízase no lugar da Toxa e foi construído en 1949. A fonte está feita de pedra e ten dous canos que verten sobre unha pía rectangular de 90 centímetros de longo e 50 de ancho. A auga está canalizada cara o lavadoiro que está ao carón. A pía deste, tamén de pedra, mide 2,20 metros de longo e 2 metros de ancho e as lousas de lavar están colocadas en dous dos lados perpendiculares. Ten un tellado feito con cemento que se apoia sobre catro…

Sitúanse no lugar de Condide. Non se coñece o ano de construción, mais segundo fontes orais debe ter máis de 100 anos. A fonte ten catro canos, e no seu día dicíase que era a mellor auga de Pontecesures. Esta auga desemboca no lavadoiro que se atopa a continuación. A pía deste mide 3,60 metros de longo, 2 metros de ancho e 40 centímetros de profundidade. As lousas para lavar están nun dos lados longos da pía. Con posterioridade á…

Localízanse no lugar de Fenteira e foron construídos en 1949. A fonte ten un só cano e ao lado ten un pousadoiro, unha pedra onde se colocaba a sella chea de auga para logo subila á cabeza. O lavadoiro, ao carón da fonte, mide 2,70 metros de longo e 2,30 metros de ancho. As lousas onde se lavaba están nun dos lados máis longos. Como curiosidade cabe destacar que é o único dos lavadoiros que se conserva no concello no que había que lavar…

Localízanse no lugar de Grobas e foron construídos no ano 1949. A fonte ten 3 canos e un pousadoiro ao lado para colocar a sella chea de auga, sendo así máis sinxelo subila á cabeza. O lavadoiro está a continuación da fonte. Mide 2,20 metros de longo e 2 metros de ancho. As lousas para lavar sitúanse nun dos lados da pía. Como curiosidade cabe destacar que, por onde sae a auga do lavadoiro, hai outra pequena lousa para lavar. Segundo…

Fonte e lavadoiro no lugar de Beiro, a poucos metros da Igrexa Vella.

A casa orixinal, e o escudo, pertencían a Don Pedro de Antelo. A casa tiña unha capela, de feito pola microtoponia usada pola xente maior de Balleas, alí ao lado aínda se lle chama Tras da Capela, facendo referencia á desaparecida capela. Cando se derruíu conservouse o escudo. Don Pedro de Antelo ademais de casa grande, capela, escudo... tiña moitas terras, razón pola que no lugar aínda se manteñen nomes como A Horta de Antelo.…

Vivenda con dous gravados na pedra: un tríscele sobre o pé dereito dunha porta e unha cabeza cortada.

Fonte e desalgadoiro onde os propietarios do Pazo dos Calotes poñían o bacallau a desalgar. A fonte tiña dúas caras aos lados, hoxe desaparecidas. Tamén existía unha ponte de pedra, actualmente derrubada, para atravesar o rego do Batán e chegar a un merendeiro.

O Muíño Didáctico de Campaña emprázase no lugar do Souto, na marxe do río Valga.

Segundo os investigadores Xosé Comoxo e Xesús Santos, o lendario bandoleiro Xan Quinto era da parroquia rianxeira do Araño. O seu nome real era Antonio Rodríguez Otero.

Foron varios os escritores os que o citaron nas súas obras, situándoo na segunda metade do século XIX. Parecía tratarse dun tipo froito da inventiva popular aproveitado polos intelectuais da época…

Lavadoiro no lugar de Fontenlo, á beira do Camiño Portugués, restaurado no ano 2020.

Lavadoiro no lugar do Campo.

Presa construída en pedra no leito do río Valga, próxima ao Muíño do Naval.