Petróglifo Nº 2 do Porteliño

Este petróglifo, xunto co Petróglifo Nº 1 do Porteliño, o Petróglifo da Chanciña, o Petróglifo Nº 1 do Monte Lomba e o Petróglifo Nº 2 do Monte Lomba, forman un conxunto de cinco gravados prehistóricos no Monte Lomba localizados no ano 2021 polo Colectivo A Rula, a partir dos traballos de investigación de Xoán Guitián e o seu fillo Jorge hai máis de 20 anos.

As superficies gravadas localízanse no tramo baixo da ladeira sur-sur leste do Monte Lomba ou Monte Castrelo, que protexe polo norte a poboación de Herbón e, a Iria polo leste. O Monte Castrelo, na parroquia de Santa María de Iria Flavia, é unha modesta elevación que acada os 174 metros de altitude. Na súa cima localízase un recinto fortificado coñecido como Castro do Castelo. A superficie protexida polo recinto ten un diámetro de 110 metros no seu eixo norte-sur e uns 35 metros no leste-oeste, e está delimitado por un parapeto e un foxo. A ficha do catálogo dálle unha cronoloxía xenérica da Idade do Ferro e/ou medieval. A poucos metros ao norte consérvase a Mámoa do Castelo, un enterramento neolítico de boas dimensións.

Os petróglifos concéntranse no tramo inferior da pedregosa aba que descende cara a chaira aluvial que conforma o río Sar. Multitude de pequenas rochas de granito fino espalladas por toda a ladeira presentan numerosas evidencias de actividades extractivas, proba do intenso traballo dos canteiros no pasado.

O Petróglifo Nº 2 do Porteliño localízase nunha laxe inclinada situada a rentes do chan, a escasos metros ao noroeste da estación do Porteliño Nº 1, consérvase un conxunto de 4×4 coviñas aliñadas entre si, o que lle dá ao conxunto o aspecto dun taboleiro de xogo. Localízase na zona máis elevada do panel, no seu extremo norte. As coviñas son profundas e dun diámetro considerable.

Presentan bordos de arestas vivas que fan pensar nunha antigüidade relativa o que desbotaría, a priori, unha cronoloxía prehistórica para eles.