Casa da Pastora

Segundo conta Cristina Conde Escaloni no seu blogue Descubrindo a historia de Catoira, nesta casa vivía, xunto coa súa familia, unha moza xitana moi fermosa de nome Dominica Borja Ferraguela.

A familia estaba moi asentada no pobo e mantiña moi boa relación coa xente de Catoira. Dominica namorouse dun “payo” e quería casar con el, mais o pai dela non consentiu a unión. Ela tentou convencer ao pai de todos os xeitos posibles, mais non o conseguiu. Na súa desesperación, decidiu suicidarse, consumando o mesmo dun xeito terrible. Foi á Taberna da Roxa a mercar unhas caixas de mistos e achegouse ás Torres de Oeste. Alí inseriu as cabezas dos mistos mesturadas con pan. Como consecuencia disto, Dominica perdeu a vida. Algunhas testemuñas contan que foi na Fonte da Codeseira.

Apareceu morta e puxeron o seu cadáver no curral da señora Ramona de Claudio, entre unhas pallas nas que estivo exposta á vista da xente que pasou a comprobar o suceso. A nova consternou a todas as capas sociais da contorna de Catoira e as mozas e mozos de todo o concello velaron e choraron a aquela doce criatura, que por amor entregou a súa propia vida.

A familia de Dominica fixo todo o posible para que a igrexa lle permitise dar sepultura a aquela mociña no cemiterio da Igrexa de San Miguel de Catoira. Non lle resultou doado, pois a igrexa sempre negou un enterro digno ás persoas que se quitaban a vida. Finalmente consentiu que a enterrasen no cemiterio que daquela rodeaba ao templo parroquial, mais na parte de atrás do mesmo como castigo polo seu, segundo eles, indigno acto. Alí está hoxe unha lápida limpa e moi coidada, sempre con rosas e soa sen ningunha compaña, pois o resto de defuntos foron trasladados ao novo cemiterio de Barral. Na lápida pode lerse:

DOMINICA BORJA

FERRAGUELA

FALLECIO

EL 27 DE JULIO

DE 1945

A LOS 19 AÑOS DE EDAD

D.E.P.

ES PROPIEDAD

PERPETUA